Wat moet u weten over stof (de wetgeving)?

Houtstof vormt risico voor de gezondheid

Door schuurwerkzaamheden uit te voeren op een werktafel voorzien van afzuiging wordt de stofproblematiek bij de bron aangepakt.

Stof in de werkruimte

Hoe kleiner het stof, hoe dieper het in de longen kan doordringen en hoe groter de risico's. In 'het KB Chemische agentia (11-03-2002)' wordt een onderscheid gemaakt tussen inhaleerbaar en inadembaar stof.

• Inhaleerbare stofdeeltjes: worden door de neus of mond ingeademd, blijven steken in de luchtpijp, maar zijn te groot om binnen te dringen tot in de longblaasjes. De daggemid­delde grenswaarde voor inhaleerbaar stof ligt op 10 mg/m³. In de werkruimte mag dus niet meer dan 10 mg/m³ inhaleerbaar stof rondzweven.
• Inadembare stofdeeltjes: zijn zo klein dat ze wel kunnen doordringen tot in de longblaasjes. Vanaf die plek kunnen schadelijke componenten van het stof rechtstreeks in het bloed terecht­komen. De daggemiddelde grenswaarde voor inadembaar stof ligt op 3 mg/m³.

Houtstof als uitzondering

Houtstof kan o.a. aan de basis liggen van irritatie, allergische neusontsteking, ontsteking van de long­blaasjes en astma. Daarenboven is het stof van tal van houtsoorten (vooral hardhout) in 'het KB
Kan­kerverwekkende en mutagene agentia (02-12-1993)' als carcinogeen onderkend. O.a. het stof van afrormosia, beuk, eik, esdoorn, plataan en kastanje staat als kankerverwekkend opgelijst. Vandaar dat bij die houtsoorten de dag­gemiddelde grenswaarde op 3 mg/m³ ligt (voor zowel inhaleerbaar als inadembaar stof).

Naleving grenswaarden

Om te verifiëren of de huidige grenswaarden voor stof worden nageleefd, kunnen overheidsinstanties of externe diensten voor preventie en bescherming op de werkvloer blootstellingsmetingen uitvoeren. Ze voorzien een werknemer van een meet­instrument bestaande uit een stoffilter in een monsterafnamekop en gekalibreerde pomp. De werknemer loopt hiermee enkele uren in de werkplaats. Gedurende die tijd zuigt de pomp lucht aan en vangt de filter het stof op.

Als bijvoorbeeld 8 uur wordt gemeten, en de pomp 10 m³ lucht heeft aangezogen (ongeveer evenveel als een werknemer per dag inademt), dan mag de gewichtstoename niet meer dan 30 mg bedragen, anders wordt de grenswaarde overschreden (30 mg/10 m³ = 3 mg/m³).

Strafmaatregelen

Hoe dichter de gemeten concentratie bij de grens­waarde ligt, hoe ingrijpender de maat­regelen moeten zijn om de blootstelling te ver­lagen, en hoe vaker controlemetingen moeten worden uitgevoerd om het effect van de maatregelen te beoordelen. Externe diensten kunnen geen repressieve sancties opleggen, zij hebben een louter adviserende functie.

Overheidsinstanties treden wel repressief op bij overtreding en kunnen verplichte hervormin­gen opleggen. Allereerst wordt getracht de lokale productie van stof een halt toe te roepen (bv. schuurtafels met afzuiginstallatie). Als dat niet mogelijk is, wordt ingezet op centrale afzuiging.
Is dat onhaalbaar, dan wordt in laatste instantie overgegaan tot persoonlijke bescherming van de werknemer (bv. maskers, aangepaste kledij).