VEILIGHEID GAAT BOVEN ALLES

Het wegduikende paneelzaagblad

De tijd dat u een collega-schrijnwerker kon herkennen aan het aantal ontbrekende vingers, ligt gelukkig ver achter ons. Bewerkingsmachines zijn ontworpen volgens de veiligheidseisen van de CE-markering en arbeiders krijgen, tijdens hun opleiding en op de werkplaats zelf, duidelijke veiligheidsinstructies. Toch gebeuren er tegenwoordig nog steeds jammerlijke ongevallen, met blijvende letsels of zelfs een handicap tot gevolg. In dit artikel belichten we een gloednieuw veiligheidssysteem voor de paneelzaag.

ZAAGBLAD DUIKT WEG IN SLECHTS VIJF MILLISECONDEN

In tegenstelling tot de meer geavanceerde, computergestuurde machines met hun afgesloten bewerkingszones vormt de paneelzaag, samen met de andere standaardmachines, een belangrijke risicofactor binnen het atelier. Zeker bij het verzagen van kleinere stukken kunnen arbeiders soms niet anders dan de afzuigkap boven de zaag opzijschuiven en met hun handen gevaarlijk dicht bij het draaiende zaagblad komen. Een ongeluk is dan gauw gebeurd.
Op Ligna 2016 in Hannover presenteerde een Italiaanse fabrikant van paneelzaagmachines een uniek veiligheidssysteem. Ongevallen behoren hiermee definitief tot het verleden. Op het moment dat een hand in aanraking komt met het draaiende zaagblad, duikt dit vliegensvlug, in vijf milliseconden om precies te zijn, terug weg in de tafel. De bediener komt er met de schrik, en met een kleine wonde, vanaf.

PRINCIPE VAN ELEKTRISCHE GELEIDING

Hoe komt het dat het zaagblad wel reageert op een menselijke hand, maar bijvoorbeeld niet op een vezelplaat? Dit komt door het specifieke mechanisme dat achter het systeem zit. Het zaagblad is namelijk geladen met een klein elektrisch signaal. Dit signaal wordt voortdurend in het oog gehouden. Indien de huid in contact komt met het zaagblad, zal het signaal wijzigen omdat het menselijke lichaam geleidend is. Het gewijzigde signaal geeft onmiddellijk aanleiding tot de activatie van het veiligheidssysteem: het zaagblad duikt in vijf milliseconden weg in de tafel. Dit is tienmaal sneller dan de airbag van een auto!
Op de Ligna-beurs werd het systeem gedemonstreerd met een Zwan worst. De bediener plaatste deze boven op een vezelplaat. De plaat werd met een normale snelheid door het zaagblad gevoerd. Achteraf was er op de worst slechts een minieme inkeping te zien (zie foto).

ZELFHERSTELLEND SYSTEEM

Een dergelijk veiligheidssysteem is niet nieuw. In een vorige versie zorgde een verstoring van het elektrische signaal ervoor dat er een stalen remstuk in het zaagblad geschoten werd. Het zaagblad dook niet weg in de tafel, maar stopte ogenblikkelijk met draaien en de hand van de arbeider was gered. Het nadeel van dit systeem was echter dat het zaagblad kapot was en dat er een technicus moest langskomen om het veiligheidssysteem opnieuw te herstellen.
Het nieuwe systeem werkt dus anders. Een hand wordt gered doordat het zaagblad vliegensvlug wegduikt in de tafel, en niet zozeer doordat het zaagblad onmiddellijk stopt met draaien (hoewel dit bij het nieuwe systeem ook gebeurt, maar dan via de volgens de CE-markering voorziene noodrem).
Het retractiesysteem werkt op basis van een piston, aangedreven door perslucht. De kracht waarmee het zaagblad in de tafel getrokken wordt, is groter dan die van een geweerschot. Zodra het veiligheidssysteem zijn werk heeft gedaan, laadt het zichzelf weer op en na een eenvoudige heropstart is de machine direct weer inzetbaar. Noch het zaagblad, noch de motor of enig ander onderdeel van de machine is beschadigd.

WAAROM INVESTEREN IN DIT RETRACTIESYSTEEM?

Uiteraard is dit nieuwe retractiesysteem niet bepaald goedkoop. Toch weegt de kostprijs niet op tegen de kosten die een mogelijke handicap bij een van uw werknemers met zich meebrengt.
Uiteraard is er ook het menselijke leed: het verliezen van een aantal vingers of een hand is vaak een traumatische gebeurtenis met een diepgaande impact op het fysieke en mentale leven van het betrokken slachtoffer.