UNIZO VERDEDIGT BELANGEN DAGBLADHANDELAAR

retailexpert Chiel SteRckx: "POLITIEK MOET CONTROLEREND EN SOCIAAL ASPECT MEER NAAR WAARDE SCHATTEN"

Kiosk sprak met Chiel Sterckx, retailexpert van de Unie van Zelfstandige Ondernemers, over enkele actuele kwesties: de accijnzen op tabak, de subsidies aan Bpost voor thuislevering en het nefaste effect daarvan op de onafhankelijke persverkoper. Naar de toekomst toe is inzetten op een gevarieerd productaanbod, sterk afhankelijk van de ligging, cruciaal. UNIZO blijft er bij de overheden ondertussen op hameren dat de dagbladhandel het ideale kanaal is voor leeftijdscontrole op tabak, alcohol en gokproducten. Daarnaast vervult ze een belangrijke sociale rol.

RENDABILITEIT DAGBLADHANDEL IN HET GEDRANG

Het aantal onafhankelijke dagbladwinkels daalt jaar na jaar. Eind 2020 waren er nog 1.850, in 2016 net geen 2.400. De oorzaken voor die daling liggen voor de hand. Het draait hoofdzakelijk om rendabiliteit. De dagbladhandelaar haalt vooral omzet uit drie categorieën: pers, tabak en loterijproducten.

"70 tot 90% van de omzet komt uit deze drie pijlers die allemaal onder vuur liggen. Meteen een verklaring waarom de omzetten lager worden, met als gevolg dat de winkels weggeconcurreerd worden."

Sputterende persverkoop

"De verkoop ervan gaat de laatste jaren fel achteruit. De uitgeverijen zijn daarbij de grootste concurrenten: met eigen abonnementen die overal gepromoot worden én door een onevenwicht in de prijzen voor de levering."

"Het subsidiëren van Bpost met 178 miljoen euro per jaar voor de thuisbezorging, terwijl de winkeliers net moeten betálen voor de levering, is oneerlijke concurrentie. De aankoop- en verkoopprijzen van kranten en magazines liggen vast: de handelaar heeft dus ook geen marge om te concurreren op het vlak van prijszetting."

Accijnzen op tabak

"Ook de tabaksverkoop daalt. De opeenvolgende ontradingscampagnes en de focus op het ongezonde karakter van tabak hebben een weerslag op de roker. Daar zijn zeker redenen voor, maar voor de winkelier is de stiefmoederlijke behandeling een belemmering, terwijl het wel degelijk om legale producten gaat die een belangrijke bron van inkomsten zijn voor de staat."

"In 2021 bedroegen die inkomsten 3,5 miljard euro. De ad valorem accijns – een proportionele accijns in de vorm van een percentage van de verkoopprijs in de detailhandel – bedraagt in België momenteel 52,54%. Komt daarbij nog 21% btw én een specifieke accijns, wat het totaal op 80% taksen brengt en die vloeien allemaal naar de schatkist."

"Aan een pakje sigaretten van 8 euro houden distributeurs en handelaars samen 0,546 euro over. De overheid beknibbelt op de marge van de handelaar; dat is onlogisch en onterecht."

Nationale Loterij & co.

"Een derde bron van inkomsten is het aanbod van de Nationale Loterij en andere gokproducten. Ook daarrond heerst vaak negativiteit. Er wordt wel intensief promotie gevoerd, wat de verkoop ten goede komt, maar ook hier moet er geknokt worden voor elk percentage marge voor de winkelier."

OVERLEVEN IN SPANNENDE TIJDEN

Diversificatie op maat

Hoe moet de winkelier dit oplossen?

"Er is geen 'one size fits all'. De omgevingsfactoren zijn meer dan ooit van belang; gaat het om een winkel in de stad, dichtbij een industrieterrein, in een woonwijk of in ruraal gebied? De ligging heeft een beslissende invloed op de rendabiliteit. Diversificatie en focussen op een on-the-go aanbod zijn een mogelijk antwoord, ja. Maar met welke productcategorieën dit het best gebeurt, is voor iedereen anders. De winkelier moet constant de vinger aan de pols houden om te overleven."

"En vervolgens bij elke productcategorie de marge bekijken onder een vergrootglas en keuzes maken: wanneer een product niet opbrengt, de schapruimte reduceren of weghalen uit het assortiment. Dat is dag in, dag uit hard werken."

"Terwijl het al een zware sector is: vroeg beginnen, veel uren draaien, intensief klanten bedienen, meestal voor kleine aankopen. En op die zeldzame vrije momenten dan nog met dat vergrootglas aan de slag. Al heeft de sector natuurlijk ook veel mooie kanten zoals veelzijdig menselijk contact en een cruciale sociale rol in de maatschappij."

Hulp van AI

Kan artificiële intelligentie een hulp zijn voor de winkeliers?

"AI kan inderdaad een meerwaarde zijn bij onder meer communicatie en voorraadbeheer. Experimenteer als ondernemer pur sang met een kritische noot. Ga na of uw klanten erop zitten te wachten, maar sta er zeker niet weigerachtig tegenover. AI is een kluwen dat vooralsnog ingewikkeld lijkt. UNIZO organiseert daarom infosessies en begeleidingstrajecten om na te gaan wat het voor uw bedrijf kan betekenen."

Hoe ziet de toekomst eruit?

"Het wordt er niet gemakkelijker op. De uitstroom is groter dan de instroom. In het buitenland zien we dat diversificatie inderdaad speelt, maar vooral: de wetgeving op het vlak van tabaksaccijnzen is er anders geregeld. Een accijnsverhoging moet namelijk de consument treffen als ontradend effect en niet de marge van de ondernemer. Daarnaast moet er iets veranderen aan de subsidies die een overheidsbedrijf als Bpost krijgt."

"Wij geloven wel in het mooie productaanbod van de dagbladhandel. Bovendien is dit het ideale kanaal voor leeftijdscontrole op tabak, alcohol en gokproducten, want de zelfstandige retailer staat meestal zelf in de winkel en het persoonlijk contact van hem of zijn personeel met de klant zorgt ervoor dat er strikt gehandeld kan worden."

"Komt daarbij nog het sociale aspect. Zeker in dorpen en rurale gebieden zijn de bakker en het café dikwijls al verdwenen, alleen de dagbladwinkel blijft over. Er zijn ouderen, mensen zonder internet of persabonnement. Voor hen is een praatje met de handelaar soms hun enige vorm van contact of mogelijkheid om met pers in contact te komen."

"In al deze zaken ligt een deel van de oplossing voor de toekomst. De overheid moet rekening houden met die meerwaarde en constructief inzetten op het kanaal. Momenteel werkt ze ondernemerschap in die sector juist tegen. Ondertussen floreert de illegale tabakshandel, terwijl de krantenwinkel net een economische meerwaarde heeft. Maar daar staat de overheid te weinig bij stil."

"Momenteel werkt de overheid ondernemerschap
in de dagbladsector tegen"
Chiel Sterckx – Retailexpert UNIZO

Wat doet UNIZO?

"De sectororganisaties draaien op volle kracht. UNIZO gelooft als interprofessionele organisatie in gezamenlijke acties voor sectorspecifieke zaken. Wij ondersteunen waar we kunnen en samen met de sectorfederaties trekken we aan de kar."

"Vanuit UNIZO blijven we hameren op de hete hangijzers: het aanpassen van tabaksaccijnzen en de subsidies voor Bpost. We gaan daarover dikwijls in gesprek. De hele studie- en retaildienst werken ad hoc bij nieuwe dossiers en wetsvoorstellen en gaan daarmee elke dag structureel aan de slag."

"Wij staan op de barricaden met gefundeerde kritiek en bundelen onze krachten met andere spelers. UNIZO investeert om het lobbywerk kracht bij te zetten, maar het hangt van de politiek af of ze daarop wil inzetten. Initiatieven zoals de 'Winkelhier' campagne stimuleren lokaal kopen. Daar plukt ook de dagbladhandel de vruchten van."

GRATIS RETOURZENDINGEN AFSCHAFFEN
Zonder inkomstenderving
UNIZO wil gratis retourzendingen van online bestelde pakjes afschaffen. Chiel Sterckx: "Dat heeft twee redenen. Enerzijds is het niet logisch dat de consument een dienst vraagt – het terugzenden – zonder daarvoor te betalen. Naar de zelfstandige online winkels toe is het economisch totaal onverantwoord. Het werkt beschadigingen in de hand en veel consumenten doen x aankopen om er uiteindelijk misschien maar 1 te houden. Anno 2023 kan dit niet meer; het is zeker niet duurzaam. Dit moet op Europees niveau geregeld worden. Het is dus zaak de consument bewuster te laten omspringen met dit gegeven. Aangezien online bestellingen nog steeds in de lift zitten, zal deze afschaffing geen effect hebben op langere termijn op de inkomsten van de dagbladhandel."